BAZA WIEDZY
GOSPODAROWANIE ODPADAMI
Zarządzanie gospodarką odpadami jest jednym z podstawowych aspektów właściwego prowadzenia placówki medycznej. Utylizacja odpadów odpowiada za 3% globalnych emisji sektora zdrowotnego. Emisja zanieczyszczeń, których źródłem są leki i odpady medyczne, stanowi globalny problem. Pomimo tego, zarządzanie odpadami medycznymi pozostaje słabo finansowane i wdrażane.
W Polsce rocznie wytwarza się średnio 44 tysięcy ton odpadów medycznych. Aż 90% z nich to odpady niebezpieczne i/lub zakaźne. Właściwości toksyczne i zakaźne odpadów medycznych stanowią zagrożenie dla środowiska i zdrowia publicznego.
Szacunkowo w Polsce, na pojedyncze łóżko szpitalne przekłada się 1-1,5 kilograma odpadów dziennie. Według szacunków GUS w 2021 r. liczba wytworzonych odpadów medycznych przekroczyła 120 tysięcy ton, co daje wzrost o blisko 50% względem roku poprzedniego.
W Polsce odpady medyczne stanowią jedno z największych wyzwań sektora, nie tylko ze względu na ich skale, ale również z powodu wymogów co do sposobu unieszkodliwiania, odbioru i transportu. Nowoczesne technologie wprowadzane w szpitalach mogą skutecznie wspomagać redukcję objętości odpadów i docelowo zmniejszają częstotliwość ich wywozu.
Według raportu przygotowanego przez Health Care Without Harm i ARUP, sektor opieki zdrowotnej przyczynia się do 4,4% globalnych emisji gazów cieplarnianych, plasując się wśród największych producentów odpadów i największych emitentów dwutlenku węgla na świecie.
Gdyby sektor opieki zdrowotnej postrzegać jako odrębny kraj, byłby on piątym największym zanieczyścicielem.
Ponadto produkuje on znaczące ilości odpadów niebezpiecznych, stwarzając ryzyko zarówno dla zdrowia ludzkiego, jak i środowiska.
Badania wskazują wysokie stężenia leków w wodach praktycznie na każdym kontynencie, a Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) lekoodporność i antybiotykoodporność określa jako kolejną pandemię.
PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA
Dobre praktyki stosowane w sektorze ochrony zdrowia w celu zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko:
Gospodarowanie odpadami:
-
Segregacja odpadów i recykling materiałów, takich jak papier, plastik, szkło i metale.
-
Unikanie nadmiernego pakowania oraz stosowanie materiałów biodegradowalnych lub możliwych do odzysku.
-
Inwestowanie w systemy do utylizacji odpadów medycznych w sposób bezpieczny dla środowiska i ludzi.
-
Wdrożenie programów segregacji odpadów i recyklingu w placówkach ochrony zdrowia, minimalizując tym samym ilość odpadów trafiających na składowiska.
-
Wykorzystanie energii z odzysku w procesach produkcji i utylizacji odpadów, zmniejszając zużycie energii i emisję CO2 związane z gospodarką odpadami.
-
Wdrożenie systemów kompostowania odpadów organicznych, w tym resztek po posiłkach pacjentów i personelu, w celu ograniczenia ilości odpadów kierowanych na składowiska.
Źródła:
-
Health Care Without Harm Climate-smart health care series Green Paper Number One Produced, Arup (2019), HEALTH CARE’S CLIMATE FOOTPRINT [https://noharm-global.org/sites/default/files/documents-files/5961/HealthCaresClimateFootprint_092319.pdf].
-
"ZIELONE SZPITALE", Philips, Know-How Hub Centrum Transferu Wiedzy, UN Global Compact Network Poland, 2022, Warszawa, [https://www.philips.com/c-dam/b2bhc/pl/resources/Publikacja-ziel-szpitale.pdf].